Η ομάδα μελέτης αποτελείται από τους Ανδρουλακάκη Ανδρέα, Τζαναβάρα Τατιάνα (kometka architecture studio) και Κυρατζή Θάνο. Πληροφορηθήκαμε για την προκήρυξη του Διαγωνισμού από το διαδίκτυο και αποφασίσαμε να συμμετάσχουμε μιας και οι παιδαγωγικοί χώροι ανήκουν στους κεντρικούς προβληματισμούς μας. Έχουμε δουλέψει σε παρόμοιο project (μελέτη δημοτικού βρεφονηπιακού στον Δ. Λαυρεωτικής) με διαφορετική σύνθεση ομάδας.

Βασική επιδίωξη της πρότασης είναι ο σχεδιασμός ενός χώρου που ταυτόχρονα θα υποδέχεται, όσο και θα ενθαρρύνει την παιδικότητα, τη δημιουργική έκφραση και την ελεύθερη ανάπτυξη των παιδιών. Εκκινώντας από αυτές τις προθέσεις, η πρόταση ακολουθεί έναν σχεδιασμό που βασίζεται σε όρους οικοσυστήματος, συγκεκριμένα ενός παραποτάμιου/δασικού οικοσυστήματος.

Βασιζόμενος σε αυτούς τους όρους, ο σχεδιασμός των εξωτερικών και εσωτερικών χώρων του σταθμού ακολουθεί τη λογική των φυσικών βιότοπων, με πολύπλοκα, ελεύθερα όρια, με μεγιστοποίηση του μήκους επαφής των διαφορετικών χώρων, θεωρώντας ως κεντρικότερο και πλουσιότερο σε ζωή ακριβώς το σημείο στο οποίο τα διαφορετικά οικοσυστήματα έρχονται σε επαφή (ecosystem edge), στην περίπτωσή μας ο ημιυπαίθριος χώρος (ξύλινο στέγαστρο). 

Ο ημιυπαίθριος χώρος σχηματίζεται σαν μία ιδιαίτερα διακριτή λωρίδα της σύνθεσης τόσο στο έδαφος όσο και ως στέγαστρο, και υποδέχεται ένα μεγάλο μέρος της ζωής του σταθμού. Κατά μήκος του οργανώνεται εν είδει παιχνιδιού, ένα πλήθος αισθητηριακών εμπειριών που σχετίζονται με τον ήχο, την κίνηση, τη μουσική, τα χρώματα, αλλά και την ισορροπία, την κρυψώνα, το εμπόδιο κλπ.
Ο υπαίθριος χώρος, ως σχηματισμένος από τη ροή του νερού, εμφανίζει τοπογραφικές διαβαθμίσεις, αλλά και διαβαθμίσεις υλικών που αντιστοιχούν σε περιοχές κίνησης ή ζώνες λιμνάσματος.

Γύρω του, η κλίμακα των δομημένων όγκων είναι μικρή, με τον μόνο διώροφο χώρο να είναι ελάχιστα ορατός από τους χώρους του σταθμού. Οι εσωτερικοί χώροι έχουν πολλαπλούς συσχετισμούς με τον περιβάλλοντα χώρο του σταθμού, μέσα από διαφορετικές κάθε φορά ποιότητες και κινήσεις.
Η σύνθεση διαμορφώνει διαφορετικές ποιότητες χώρων με ελεύθερα όρια και όχι μονοσήμαντες κλειστές ενότητες με αυστηρή οργάνωση (προαύλιο, αίθουσα κλπ). Η ποικιλία στους χώρους ενισχύει την αναζήτηση, την κρυψώνα, το ομαδικό αλλά και το ατομικό παιχνίδι, την αγκαλιά, στοιχεία που υποστηρίζουν τις ψυχοσυναισθηματικές και αναπτυξιακές ανάγκες των παιδιών.

Η βασικότερη δυσκολία για εμάς ήταν η σύνθεση των δύο διαφορετικών λειτουργιών, αυτών του σχολείου και της αίθουσας πολλαπλών χρήσεων, χωρίς να υποβιβαστούν οι παιδαγωγικές απαιτήσεις που είχαμε θέσει εξαρχής. Ο διαθέσιμος χώρος επέβαλε απόλυτη γειτνίαση, ωστόσο δεν θέλαμε η αίθουσα να δίνει την αίσθηση του «εισβολέα» στον χώρο των παιδιών. Οι παιδαγωγικοί χώροι έχουν ανάγκη από την αίσθηση της ασφάλειας, της προστασίας και της μικρής κλίμακας. Οπότε για εμάς ήταν ζητούμενο να καταφέρουμε παρά την γειτνίασή τους, να υπάρχει σαφής διάκριση των δύο λειτουργιών, αλλά και όσο το δυνατόν μεγαλύτερη «απόκρυψη» του μεγάλου όγκου της αίθουσας από τους χώρους διημέρευσης των παιδιών.

Σημειώνεται ότι τα δοθέντα στοιχεία, σε συνδυασμό με τους γενικούς κανονισμούς και την ισχύουσα νομοθεσία ήταν απολύτως επαρκή για την ανάπτυξη της πρότασής μας.
Η ενσωμάτωση των σύγχρονων παιδαγωγικών προσεγγίσεων στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, ταυτόχρονα με την χρήση των βιοκλιματικών στοιχείων αποτελεί κατά τη γνώμη μας μία ουσιαστική καινοτομία. Τα βιοκλιματικά στοιχεία εντάσσονται οργανικά στη σύνθεση ως παιδαγωγικές παράμετροι. Η φύτευση, τα φυτεμένα δώματα, οι κάθετες και οριζόντιες στεγάσεις, τα ψυχρά υλικά και η μεγιστοποίηση του χωμάτινου και φυτικού εδάφους, δεν είναι κινήσεις με μοναδικό σκοπό να αποδώσουν ενεργειακά, αλλά γίνονται ταυτόχρονα μέρος της σύνθεσης με τρόπο που αποδίδουν και εκπαιδευτικά, εμπλουτίζοντας το παιδαγωγικό περιβάλλον. 

Η έμφαση στην παιδικότητα μέσα από αρχιτεκτονικούς όρους ήταν πιθανόν ο βασικότερος λόγος διάκρισης της πρότασής μας. Η ουσιαστική τοποθέτηση των παιδιών στο επίκεντρο του σχεδιασμού θεωρούμε ότι εκφράστηκε μέσα από την προσπάθεια για διατήρηση της μικρής κλίμακας και την επεξεργασία αυτής της μικρής κλίμακας σε κάθε σημείο της σύνθεσης (επίπλωση αιθουσών, σχεδιασμός παιχνιδιών εξωτερικού χώρου, διαμόρφωση διαφορετικών ποιοτήτων κήπου, κλπ.). Θεωρούμε άλλωστε ότι ο σχεδιασμός τουλάχιστον των παιδαγωγικών χώρων οφείλει να είναι παιδοκεντρικός. Μέσα από την ελευθερία που προσφέρει ένας αρχιτεκτονικός διαγωνισμός όπως αυτός του Arxellence, μας δόθηκε η ευκαιρία να αποτυπώσουμε αυτήν τη θέση και σχεδιαστικά.